(11) 1. อาสาทุปฺปชหวคฺควณฺณนา

[119] ตติยสฺส ปณฺณาสกสฺส ปฐเม อาสาติ ตณฺหาฯ ทุปฺปชหาติ ทุจฺจชา ทุนฺนีหราฯ ลาภาสาย ทุปฺปชหภาเวน สตฺตา ทสปิ วสฺสานิ วีสติปิ สฏฺฐิปิ วสฺสานิ ‘‘อชฺช ลภิสฺสาม, สฺเว ลภิสฺสามา’’ติ ราชานํ อุปฏฺฐหนฺติ, กสิกมฺมาทีนิ กโรนฺติ, อุภโตพฺยูฬฺหํ สงฺคามํ ปกฺขนฺทนฺติ, อชปถสงฺกุปถาทโย ปฏิปชฺชนฺติ, นาวาย มหาสมุทฺทํ ปวิสนฺติฯ ชีวิตาสาย ทุปฺปชหตฺตา สมฺปตฺเต มรณกาเลปิ วสฺสสตชีวิํ อตฺตานํ มญฺญนฺติฯ โส กมฺมกมฺมนิมิตฺตาทีนิ ปสฺสนฺโตปิ ‘‘ทานํ เทหิ ปูชํ, กโรหี’’ติ อนุกมฺปเกหิ วุจฺจมาโน ‘‘นาหํ มริสฺสามิ, ชีวิสฺสามิ’’จฺเจว อาสาย กสฺสจิ วจนํ น คณฺหาติฯ

[120] ทุติเย ปุพฺพการีติ ปฐมํ อุปการสฺส การโกฯ กตญฺญูกตเวทีติ เตน กตํ ญตฺวา ปจฺฉา การโกฯ เตสุ ปุพฺพการี ‘‘อิณํ เทมี’’ติ สญฺญํ กโรติ, ปจฺฉา การโก ‘‘อิณํ ชีราเปมี’’ติ สญฺญํ กโรติฯ

[121] ตติเย ติตฺโต จ ตปฺเปตา จาติ ปจฺเจกพุทฺโธ จ ตถาคตสาวโก จ ขีณาสโว ติตฺโต นาม, ตถาคโต อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ติตฺโต จ ตปฺเปตา จฯ

[122] จตุตฺเถ ทุตฺตปฺปยาติ ทายเกน ทุตฺตปฺปยา ตปฺเปตุํ น สุกราฯ นิกฺขิปตีติ นิทหติ น ปริภุญฺชติฯ วิสฺสชฺเชตีติ ปเรสํ เทติฯ

[123] ปญฺจเม น วิสฺสชฺเชตีติ สพฺพํเยว ปเรสํ น เทติ, อตฺตโน ปน ยาปนมตฺตํ คเหตฺวา อวเสสํ เทติฯ

[124] ฉฏฺเฐ สุภนิมิตฺตนฺติ อิฏฺฐารมฺมณํฯ

[125] สตฺตเม ปฏิฆนิมิตฺตนฺติ อนิฏฺฐนิมิตฺตํฯ

[126] อฏฺฐเม ปรโต จ โฆโสติ ปรสฺส สนฺติกา อสฺสทฺธมฺมสวนํฯ

[127] นวเม ปรโต จ โฆโสติ ปรสฺส สนฺติกา สทฺธมฺมสวนํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

อาสาทุปฺปชหวคฺโค ปฐโมฯ

(12) 2. อายาจนวคฺควณฺณนา

[131] ทุติยสฺส ปฐเม เอวํ สมฺมา อายาจมาโน อายาเจยฺยาติ สทฺโธ ภิกฺขุ อุฏฺฐหิตฺวา ‘‘ยาทิโส สาริปุตฺตตฺเถโร ปญฺญาย, อหมฺปิ ตาทิโส โหมิฯ ยาทิโส มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร อิทฺธิยา, อหมฺปิ ตาทิโส โหมี’’ติ เอวํ อายาจนฺโต ปิเหนฺโต ปตฺเถนฺโต ยํ อตฺถิ, ตสฺเสว ปตฺถิตตฺตา สมฺมา ปตฺเถยฺย นามฯ อิโต อุตฺตริ ปตฺเถนฺโต มิจฺฉา ปตฺเถยฺยฯ เอวรูปา หิ ปตฺถนา ยํ นตฺถิ, ตสฺส ปตฺถิตตฺตา มิจฺฉาปตฺถนา นาม โหติฯ กิํ การณา? เอสา, ภิกฺขเว, ตุลา เอตํ ปมาณนฺติ ยถา หิ สุวณฺณํ วา หิรญฺญํ วา ตุเลนฺตสฺส ตุลา อิจฺฉิตพฺพา, ธญฺญํ มินนฺตสฺส มานนฺติ ตุลเน ตุลา, มินเน จ มานํ ปมาณํ โหติ, เอวเมว มม สาวกานํ ภิกฺขูนํ เอสา ตุลา เอตํ ปมาณํ ยทิทํ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานาฯ เต คเหตฺวา ‘‘อหมฺปิ ญาเณน วา อิทฺธิยา วา เอตมฺปมาโณ โหมี’’ติ อตฺตานํ ตุเลตุํ วา ปมาเณตุํ วา สกฺกา, น อิโต อญฺญถาฯ

[132] ทุติยาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อิทํ ปเนตฺถ วิเสสมตฺตํ – เขมา จ ภิกฺขุนี อุปฺปลวณฺณา จาติ เอตาสุ หิ เขมา ปญฺญาย อคฺคา, อุปฺปลวณฺณา อิทฺธิยาฯ